Dziecko pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej może być umieszczane w całodobowej placówce opiekuńczo - wychowawczej następującego typu:

1) interwencyjnego;

2) rodzinnego;

3) socjalizacyjnego.

1) doraĹşną opiekę na czas trwania sytuacji kryzysowej;

2) dostęp do kształcenia dostosowanego do jego wieku i możliwości rozwojowych;

3) opiekę i wychowanie do czasu powrotu do rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinie adopcyjnej albo zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego albo socjalizacyjnego;

4) dostęp do pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiedniej do zaburzeń i odchyleń rozwojowych lub specyficznych trudności w uczeniu się.

• Placówka interwencyjna przyjmuje dzieci w sytuacjach wymagających natychmiastowego rozpoczęcia sprawowania opieki i wychowania.
• Do placówki interwencyjnej są przyjmowane dzieci od 11. roku życia na podstawie rozstrzygnięcia sądu w sprawach opiekuńczych, niezależnie od miejsca zamieszkania. W wyjątkowych przypadkach do placówki interwencyjnej mogą być przyjmowane dzieci młodsze.
• Placówka interwencyjna może specjalizować się w opiece nad niemowlętami przygotowywanymi do adopcji. Placówka interwencyjna sporządza diagnozę psychologiczno-pedagogiczną dziecka i diagnozę jego sytuacji rodzinnej oraz ustala wskazania do dalszej pracy z dzieckiem.
• Placówka interwencyjna informuje centrum pomocy o przebywających w niej dzieciach.
• Pobyt dziecka w placówce interwencyjnej nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. W przypadku gdy postępowanie sądowe w sprawie uregulowania sytuacji prawnej dziecka jest w toku, pobyt w placówce interwencyjnej może być przedłużony, nie dłużej jednak niż o 3 miesiące.
• Placówka interwencyjna może prowadzić hostel.

Placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego:

1) tworzy jedną, wielodzietną rodzinę dla dzieci, którym nie znaleziono rodziny zastępczej lub przysposabiającej;

2) wychowuje dzieci w różnym wieku, w tym dorastające i usamodzielniające się;

3) umożliwia wspólne wychowanie i opiekę licznemu rodzeństwu;

4) zapewnia dzieciom kształcenie, wyrównywanie opóĹşnień rozwojowych i szkolnych;

5) ustala zasady kontaktów dziecka z rodzicami w porozumieniu z sądem, centrum pomocy i ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym.

• Placówka rodzinna współpracuje z ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym i centrum pomocy w celu sprawowania lepszej opieki nad dzieckiem i jego wychowania.

Placówka opiekuńczo-wychowawcza typu socjalizacyjnego:
1) zapewnia dziecku opiekę całodobową i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby;

2) zapewnia zajęcia wychowawcze, korekcyjne, kompensacyjne, logopedyczne, terapeutyczne, rekompensujące brak wychowania w rodzinie i przygotowujące do życia społecznego, a dzieciom niepełnosprawnym - odpowiednią rehabilitację i zajęcia specjalistyczne;

3) zapewnia dzieciom kształcenie, wyrównywanie opóĹşnień rozwojowych i szkolnych;

4) podejmuje działania w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej, znalezienia rodziny przysposabiającej lub umieszczenia w rodzinnych formach opieki zastępczej;

5) pracuje z rodziną dziecka;

6) organizuje dla swoich wychowanków odpowiednie formy opieki w środowisku, grupy usamodzielniające oraz kontakt z rodzinami zaprzyjaĹşnionymi;

7) może prowadzić hostel.

Placówka opiekuńczo-wychowawcza w zakresie opieki nad dzieckiem współpracuje z powiatowym centrum pomocy rodzinie oraz z rodziną dziecka, a w zakresie życia rodzinnego - z rodzinami zaprzyjaĹşnionymi. Placówka może specjalizować się w opiece nad dziećmi o szczególnych potrzebach, mogą w niej przebywać dzieci niepełnosprawne, jeżeli nie ma uzasadnionych przeciwwskazań. Placówka opiekuńczo-wychowawcza przygotowuje dzieci do samodzielnego życia.

Skierowanie do placówki:

• Do placówki opiekuńczo-wychowawczej dziecko kieruje powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, posiadający miejsce w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
• Jeżeli powiat nie może skierować dziecka do placówki opiekuńczo-wychowawczej z powodu braku odpowiedniej placówki opiekuńczo-wychowawczej lub z powodu braku miejsca w takiej placówce niepublicznej na jego terenie, zwraca się do innego powiatu z wnioskiem o skierowanie dziecka do odpowiedniej placówki opiekuńczo-wychowawczej.
• W uzasadnionych przypadkach przyjęcie dziecka na pobyt krótkotrwały bez skierowania do placówki opiekuńczo-wychowawczej może nastąpić na prośbę dziecka, na wniosek jego rodziców lub opiekunów prawnych.
• Podstawą skierowania do placówki opiekuńczo-wychowawczej jest orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej albo wniosek rodziców lub opiekunów prawnych o umieszczenie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
• O skierowaniu dziecka do placówki opiekuńczo-wychowawczej centrum pomocy powiadamia sąd, który wydał orzeczenie o umieszczeniu dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej.
• Przyjmowanie dzieci do placówek odbywa się przez całą dobę.

Dzieciom w placówce opiekuńczo-wychowawczej zapewnia się:

1) wyżywienie dostosowane do ich potrzeb rozwojowych;

2) dostęp do opieki zdrowotnej;

3) dostęp do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych;

4) wyposażenie w:

• odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb,
• zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego,
• środki higieny osobistej;

5) zaopatrzenie w:

• leki,
• podręczniki i przybory szkolne;

• w szkołach poza placówką opiekuńczo-wychowawczą,
• na terenie placówki opiekuńczo-wychowawczej,
• w systemie nauczania indywidualnego;

9) pomoc w nauce, w szczególności przy odrabianiu zadań domowych, oraz w miarę potrzeby przez udział w zajęciach wyrównawczych;

10) uczestnictwo, w miarę możliwości, w zajęciach pozalekcyjnych i rekreacyjno-sportowych;

11) opłatę za pobyt w bursie lub internacie, jeżeli dziecko uczy się poza miejscowością, w której znajduje się placówka opiekuńczo-wychowawcza;

12) pokrycie kosztów przejazdu do i z miejsca uzasadnionego pobytu poza placówką opiekuńczo-wychowawczą.

Ponadto Placówka opiekuńczo-wychowawcza, organizując działalność kulturalną i rekreacyjną, uwzględnia święta i inne dni wynikające z tradycji i obyczajów.

Placówka opiekuńczo-wychowawcza stwarza warunki do:

1) fizycznego, psychicznego i poznawczego rozwoju dziecka;

2) poszanowania podmiotowości dziecka, wysłuchiwania jego zdania i w miarę możliwości uwzględniania jego wniosków we wszelkich dotyczących go sprawach oraz informowania dziecka o podejmowanych wobec niego działaniach;

3) zapewnienia poczucia bezpieczeństwa;

4) dbałości o poszanowanie i podtrzymanie związków emocjonalnych dziecka z rodzicami, rodzeństwem i z innymi osobami, zarówno spoza placówki opiekuńczo-wychowawczej, jak i przebywającymi lub zatrudnionymi w tej placówce;

5) uczenia nawiązywania więzi uczuciowych oraz związków interpersonalnych;

6) poszanowania potrzeb religijnych dziecka;

7) zapewnienia dzieciom warunków sprzyjających utrzymywaniu osobistych kontaktów z rodziną;

8) uczenia poszanowania tradycji i ciągłości kulturowej;

9) uczenia planowania i organizowania codziennych zajęć stosownie do wieku dziecka;

10) uczenia organizowania czasu wolnego, w tym uczestniczenia w zajęciach kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych;

11) kształtowania u dzieci nawyków i uczenia zachowań prozdrowotnych;

12) przygotowywania dzieci do ponoszenia odpowiedzialności za własne postępowanie oraz uczenia samodzielności w życiu;

13) wyrównywania deficytów rozwojowych dzieci;

14) uzgadniania istotnych decyzji dotyczących dziecka z jego rodzicami lub opiekunami prawnymi.


Jeżeli w placówce opiekuńczo-wychowawczej przebywa wychowanka będąca w ciąży, a placówka ta nie może zapewnić odpowiednich warunków zabezpieczających jej potrzeby wynikające z tego stanu, dyrektor placówki może starać się o skierowanie takiej wychowanki do domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży.

Instytucjonalna piecza zastępcza - ponoszenie odpłatności za pobyt dziecka lub osoby pełnoletniej w placówce opiekuńczo-wychowawczej przez rodziców, opiekunów prawnych.

Za pobyt dziecka w pieczy zastępczej rodzice ponoszą miesięczną opłatę w wysokości średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Za ponoszenie opłaty rodzice odpowiadają solidarnie, od dnia umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej. Opłaty nie ponosi się za okres, w którym dziecko umieszczone w instytucjonalnej pieczy zastępczej przebywa u rodziców. Od w/w opłaty naliczane są odsetki ustawowe. Opłatę ponoszą także rodzice pozbawieni władzy rodzicielskiej lub którym władza rodzicielska została zawieszona albo ograniczona.
Rada powiatu określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki umorzenia w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstępowania od ustalenia opłaty.

Podstawy prawne

• Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z póĹşn. zm.) – art. 193 i 194.
  
  
• Uchwała Rady Powiatu Rybnickiego Nr XXX/187/13 z dnia 23 maja 2013 r.